"Χτίζοντας" τις αναγνωστικές δεξιότητες μέσω της ομιλίας και της ακοής - Συμβουλές για γονείς

Πώς αναπτύσσονται οι γλωσσικές δεξιότητες του προφορικού λόγου;

    Η επικοινωνία ξεκινάει με την ακοή και την ανταπόκριση σε ήχους. Τα παιδιά αρχίζουν να επικοινωνούν και να αναπτύσσουν τη γλώσσα από την ημέρα που γεννιούνται. Όσο μεγαλώνουν αρχίζουν να ακούν για διαφορετικούς σκοπούς και να απαντούν με λέξεις αντί για ήχους ή χειρονομίες. Οι αντιληπτικές και εκφραστικές δεξιότητες ή οι γλωσσικές δεξιότητες του προφορικού λόγου θέτουν τις βάσεις για τη μελλοντική επιτυχία στην ανάγνωση και τη γραφή. Οι δεξιότητες αυτές αναπτύσσονται όσο το παιδί έχει ευκαιρίες να ακούσει και να μιλήσει με τους γονείς, τους υπόλοιπους συγγενείς, τους φίλους, τους ανθρώπους που το φροντίζουν, κ.ά. Τα παιδιά πρέπει να είναι ικανά να ακούσουν και να αντιληφθούν λέξεις πριν τις αναπαράγουν και τις χρησιμοποιήσουν κατάλληλα.

Παρακάτω δίνονται ορισμένες απλές δραστηριότητες, οι οποίες προωθούν την γλωσσική ανάπτυξη με σκοπό την προετοιμασία της εκμάθησης της ανάγνωσης και της γραφής και αφορούν παιδιά προσχολικής ηλικίας.

• Εμπλέξτε το παιδί σε συζητήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας. Μη χρησιμοποιείτε ομιλία μωρού. Μιλήστε με την κατάλληλη ένταση, τόνο και όσο πρέπει αποφεύγοντας τις υπερβολές.
• Διαβάστε με το παιδί σας κάθε μέρα. Κάντε του ερωτήσεις όπως: «Τι πιστεύεις ότι θα συμβεί μετά στην ιστορία;», «Θα το έκανες αυτό;», «Τι σου άρεσε περισσότερο στην ιστορία;», «Πιστεύεις ότι θα μπορούσε να συμβεί ποτέ αυτό σε σένα;». Αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή να διαβάσετε χρησιμοποιώντας διαφορετικές φωνές για τον κάθε χαρακτήρα. Ακολουθήστε τις λέξεις με το δάχτυλό σας για να δείξετε στο παιδί ότι η ανάγνωση λέξεων πραγματοποιείται από αριστερά προς τα δεξιά στη σελίδα. 
• Διαβάζετε τα πάντα: ετικέτες, κουτιά δημητριακών, πινακίδες στο δρόμο, μενού σε εστιατόρια, εφημερίδες, κόμικς!
• Παίξτε παιχνίδια που εστιάζουν στην ακοή ή κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης κάντε ερωτήσεις όπως: «Θυμάσαι το όνομα του σκύλου;», «Τι έκανε η οικογένεια μετά το δείπνο;», «Ποιος νομίζεις θα τους επισκεφθεί μετά;»
• Μάθετε νωρίς στο παιδί τους κανόνες της συζήτησης (ακούω, μιλάω): δεν διακόπτουμε το άτομο που μιλάει, περιμένουμε να πάρουμε τη σειρά μας για να μιλήσουμε, διατηρούμε το θέμα, χρησιμοποιούμε συγκεκριμένη ένταση στη φωνή μας, κ.λ.π.
• Δημιουργείστε ευκαιρίες για το παιδί να ακολουθήσει και να δώσει προφορικά κατευθύνσεις μιας ακολουθίας γεγονότων μέσω απλών δραστηριοτήτων, μικροδουλειές του σπιτιού ή παίζοντας παιχνίδια.
• Χρησιμοποιείστε τη γλώσσα για διαφορετικούς σκοπούς: τραγουδώντας, διαβάζοντας και γράφοντας σήματα, βιβλία, διαβάζοντας ή γράφοντας ένα γράμμα στη γιαγιά, κ.λ.π.
• Κάντε ερωτήσεις στο παιδί και συζητείστε για κατάλληλα για την ηλικία του θέματα, όπως π.χ. «Τι σου αρέσει περισσότερο όταν πηγαίνεις σχολείο/ στο πάρκο/ για ψώνια κ.λ.π. Ενθαρρύνετε το παιδί να κάνει ερωτήσεις σε άλλους, π.χ. «Ρώτησε την κ. Μαρία από πού πήρε το σκύλο της!»
• Ωθείστε τα παιδιά να μιλήσουν και να περιγράψουν τα συναισθήματά τους και τις ιδέες τους, π.χ. «Πώς θα ένιωθες αν καλούσαμε σήμερα στο σπίτι το φίλο σου;» ή «Τι θα ήθελες να κάνουμε σήμερα;»
• Κάντε ερωτήσεις που απαιτούν απαντήσεις ανάπτυξης ιδεών, π.χ. «Τι θα έκανες αν...», «Πού θα πήγαινες αν...».
• Μάθετε στο παιδί καινούριες λέξεις και εντάξτε τις ίδιες λέξεις στα πλαίσια της συζήτησης, π.χ. αντί για την πρόταση «σήμερα θα πάμε στο σπίτι της γιαγιάς» μπορείτε να πείτε «σήμερα θα επισκεφθούμε τη γιαγιά».
• Κάντε flash cards με γράμματα. Ξεκινείστε μαθαίνοντάς του κάποια γράμματα και τον ήχο τους από το όνομά του. Μην ξεκινήσετε με όλα τα γράμματα.
• Παίξτε παιχνίδι με ήχους, όπως να βρίσκετε πράγματα που ξεκινούν με τον ίδιο ήχο του πρώτου γράμματος του ονόματός του. Για παράδειγμα, αν το παιδί λέγεται Κώστας αρχίστε να ονομάζετε αντικείμενα που ξεκινούν από «κ» και στη συνέχεια παίξτε το παιχνίδι της κρυμμένης φωνούλας, στο οποίο το παιδί θα πρέπει να βρίσκει λέξεις από βιβλία, απ’ το περβάλλον του, από πινακίδες κ.λ.π.
• Μάθετε στο παιδί να αναγνωρίζει καθημερινά σύμβολα του περιβάλλοντός του, όπως της τουαλέτας, της εξόδου κινδύνου, του νοσοκομείου κ.λ.π. Παίξτε παιχνίδι ερωτήσεων κατά τη διάρκεια της οδήγησης: «Τι νομίζεις πως σημαίνει αυτό το σήμα;»

Πηγή: www.handyhandouts.com

Σταμπουλάκη Χριστίνα

Λογοθεραπεύτρια

Μέλος του Συλλόγου Επιστημόνων Λογοπαθολόγων Λογοθεραπευτών 

Ελλάδος

xristinastamboulaki@gmail.com
fb: https://www.facebook.com/logospaiditherapeia